---

Vital Cuinet’nin “La Turquie d’Asie” adlı eserinde, İzmit Mutasarrıflığı…

---

Vital Cuinet tarafından hazırlanan La Turquie d’Asie, Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyoekonomik durumunu inceleyen en önemli kaynaklardan biri. 1890’lı yıllarda Osmanlı vilayetlerini istatistik verilerle tanıtıyor. Dört büyük ciltten oluşan La Turquie d’Asie, 1880-1892 yılarında hazırlandı. 1890-1894 yıllarında Ernest Leroux tarafından Paris’te basıldı. La Turquie d’Asie, Osmanlı Padişahı Abdülhamid, hükümet ve Osmanlı aydınları tarafından beğenilen ve kaynak olarak kullanılan ciddi bir eser. Bu önemli eseri meydana getiren Vital Cuinet padişahın Mecidi nişanı ve Liyakat Madalyası’yla taltif edildi. Abdülhamit’in irade-i seniyyesiyle eserin Osmanlıca’ya çevirisine karar verildi. Fransızca tercümanlardan oluşan bir heyet teşkil eden Vital Cuinet eserin çevirisini başlattı. Ancak bir süre sonra hastalandı ve 6 Eylül 1896 tarihinde vefat etti. Vital Cuinet’nin zamansız vefatı nedeniyle eserin çevirisi yarım kaldı. La Turquie d’Asie adlı eserin 1896 yılında yapılan çeviri girişimi, aradan geçen 116 yıldır ne yazık ki gerçekleştirilemedi.

İzmit Mutasarrıflığı bölümü, La Turquie d’Asie’nin IV. cildinde yer alıyor. 1890’lı yıllara ait bir dönemin iktisadi ve sosyal envanterini aktaran La Turquie d’Asie geniş kapsamlı bir çalışmadır. Osmanlı vilayetlerini tanıtan devlet salnamelerindeki bilgilerin eksik kısımlarını tamamlayıcı niteliktedir. La Turquie d’Asie açıklamalı ve ayrıntılı istatistik verileriyle yerel tarih araştırmacıları için vazgeçilmez bir başvuru kaynağıdır.